Dù không theo tôn giáo nào, bạn vẫn có thể thực hành Cho và Nhận

Theo phương pháp thực hành “Cho và nhận” (pháp Tonglen theo tiếng Tạng), hành giả phát tâm nguyện Bồ đề rộng lớn xin nhận về mình khổ đau của vô số chúng sinh, đồng thời trao tặng vô biên chúng sinh toàn bộ tài sản, công đức, thân thể, thậm chí tính mạng bản thân mình. Mỗi hơi thở vào là tâm nguyện đón nhận mọi đói khát, khổ đau của chúng sinh. Mỗi hơi thở ra là tâm nguyện hồi hướng, giải thoát chúng sinh khỏi khổ đau hướng tới hạnh phúc giác ngộ.

Tonglen là một pháp môn trong đạo Phật, nhưng bất cứ ai cũng có thể thực hành. Dù bạn không theo tôn giáo nào, bạn vẫn có thể thực hành. Một bậc Thầy giác ngộ dạy rằng: “Cho và nhận cần thực hành xen kẽ. Sự xen kẽ này nên đặt vào trung gian là hơi thở”.

Thật khó mà tưởng tượng làm thế nào mà bạn có thể đón nhận vào mình mọi đau khổ của người khác, nhất là người bệnh và người sắp chết, nếu trước đấy bạn không xây dựng trong bạn một năng lực và niềm tin vào đại bi tâm. Chính năng lực và niềm tin này sẽ đem lại cho bạn cái khả năng để chuyển di khổ đau của họ. Đó là lý do vì sao bạn nên bắt đầu thực hành Tonglen trên chính mình trước khi làm cho người khác. Trước khi bạn trải từ bi đến người khác, bạn hãy mở lòng từ bi ngay trong chính bạn, và chữa lành cho chính bạn khỏi sự dè dặt, lo buồn, sân giận, sợ hãi có thể gây chướng ngại trên con đường thực hành Tonglen.

Có 2 giai đoạn của pháp thực hành Cho và Nhận:

Giai đoạn sơ khởi

Cách tốt nhất để thực hành Tonglen là khởi đầu bằng cách gợi lên tự tính tâm và an trú trong đó.  Khi bạn an trú trong tự tính tâm và thấy mọi sự một cách trực tiếp là rỗng rang, như huyễn mộng, tức là bạn đang trú trong trạng thái gọi là “tuyệt đối” hay “Bồ đề tâm tuyệt đối”.

Bạn có thể ngồi trong tư thế thiền định, dần đưa tâm về nhà. Hãy để cho tất cả tư tưởng của bạn đến và đi một cách tự nhiên, đừng mời mọc chúng, cũng đừng theo dõi chúng. Nhắm mắt lại nếu bạn muốn. Khi nào bạn cảm thấy thực sự an tịnh, tập trung, thì bạn khởi động chút xíu và bắt đầu pháp thực hành.

1. Tonglen cho hoàn cảnh

Chúng ta đều biết trạng thái và bầu không khí của tâm ta có một mãnh lực lớn đối với ta. Hãy ngồi với tâm bạn, cảm thụ trạng thái tâm và bầu không khí của nó. Nếu bạn cảm thấy trạng thái ấy là khó chịu, hay bầu không khí tối tăm, thì bạn hãy hít vào, hãy thấm vào trong tâm bất cứ gì bất thiện, và khi bạn thở ra, trong tâm đưa ra sự an tịnh, sáng sủa, niềm vui, như vậy bạn có thể thanh lọc, chữa lành bầu không khí và môi trường trong tâm bạn.

2. Tonglen tự ngã

Bạn hãy chia con người bạn ra hai khía cạnh A và B. A là khía cạnh thanh tịnh trong bạn, khía cạnh bi mẫn, yêu thương ấm áp, như một người bạn chân tình, thực sự muốn ở đấy vì bạn, rất sẵn sàng, cởi mở, không bao giờ phê phán bạn, dù bạn có lỗi lầm nào. B là khía cạnh của bạn đã bị tổn thương, cảm thấy bị hiểu lầm, bất mãn, cay đắng, sân giận, có thể chẳng hạn lúc nhỏ đã bị đối xử bất công, bị lợi dụng, hoặc đã khổ đau trong các mối tương quan bạn bè, bị xã hội ruồng rẫy.

Bây giờ, khi bạn hít vào, hãy tưởng tượng A đang hoàn toàn mở lòng ra, từ bi chấp nhận và ôm choàng mọi đau khổ, xúc tình tiêu cực, tổn thương của B. Cảm động vì điều này, B mở lòng ra, và tất cả đau khổ tiêu tan trong cái ôm của lòng bi mẫn ấy.

Khi bạn thở ra, hãy tưởng tượng A gửi đến B tất cả niềm yêu thương tin cậy, tiện nghi, hạnh phúc và niềm hỷ lạc.

3. Tonglen trong một hoàn cảnh sống

Hãy tưởng tượng ra một hoàn cảnh trong đó bạn đã làm một việc sai trái, một hoàn cảnh trong đó bạn cảm thấy có lỗi hoặc bạn không muốn nghĩ tới.

Khi bạn hít vào, hãy nhận biết trách nhiệm về hành vi bạn trong hoàn cảnh đặc biệt ấy, không cố biện minh cho hành vi của bạn. Hãy nhận chân rằng bạn đã làm sai, và tha thiết sám hối. Bây giờ, khi thở ra, mọi sự hòa giải, tha thứ, hàn gắn, cảm thông tuôn tràn khắp thân tâm.

Cứ như thế, hít vào sự quở trách, thở ra sự hóa giải những sai lầm; hít vào trách nhiệm, thở ra sự chữa lành, tha thứ và hòa giải. Thực tập này rất hiệu nghiệm, giúp bạn can đảm đi đến thăm người mà bạn đã làm tổn thương, cho bạn sức mạnh và thiện chí để nói thẳng với họ và thực sự xin lỗi họ từ đáy lòng bạn.

4. Tonglen cho người khác

Hãy tưởng tượng một người mà bạn cảm thấy rất gần gũi, nhất là một người đang đau khổ. Khi hít vào, tưởng tượng bạn hít vào tất cả đau khổ của họ với tâm đại bi, và khi thở ra, bạn gửi đến nơi họ tình yêu thương, niềm vui và hạnh phúc.

Hãy mở rộng dần dần phạm vi của thực hành Cho và Nhận từ những người thân, rồi đến những người dưng, rồi đến những người bạn không ưa, thường gặp rắc rối với họ, và cuối cùng cả đến những người mà bạn cho là quỷ quái, tàn bạo thực sự. Hãy để cho bi tâm của bạn lan tỏa khắp không chừa một ai:

Nguyện chúng sinh đắc nhân an lạc

Sống yên vui từng chớp sát na

Nguyện chúng sinh muôn khổ lìa xa

Thoát vòng tục lụy phiền hà thế gian

Nguyện chúng sinh dứt khổ hân hoan

Vô lượng hỷ lạc, từ quang sáng ngời

Nguyện chúng sinh an trụ không dời

Trong bình đẳng xả muôn đời vô ưu

Thực hành Cho và Nhận giai đoạn sơ khởi không những giúp bạn chữa lành thân, tâm, cảnh của bạn, nỗi đau khổ quá khứ của bạn, và khởi sự giúp ích mọi hữu tình nhờ tâm từ bi của bạn, mà nó còn giúp bạn quen dần và an trú trong tiến trình Cho và Nhận chính thức.

(Trích ấn phẩm: “Tạng thư sống chết”

Nguyên tác: “The Tibetan Book Of Living And Dying”)

(Còn tiếp)