Hành trình của Bản ngã

Triết gia cổ đại Aristotle từng nói: “Chúng ta bản chất là những gì chúng ta thường xuyên làm”. Thói quen tạo nên tính cách. Nếu thay đổi được thói quen, tính cách đương nhiên thay đổi.

Nhân loại ai ai cũng khát khao hạnh phúc nhưng chỉ chưa đầy một phần trăm dám nói rằng mình hạnh phúc. Điều đó cho thấy con người vẫn đang học cách sống với hai thái cực - ra sức tìm kiếm hạnh phúc nhưng đồng thời lại cảm thấy bất hạnh.

PGS.TS Nguyễn Phương Mai là chuyên gia đào tạo về kỹ năng mềm, hiện nghiên cứu và giảng dạy môn đàm phán/giao tiếp đa văn hóa tại Đại học Khoa học ứng dụng Amsterdam (Hà Lan) chia sẻ:

“Sự đổi thay là bất tận, điều kiện cần là sự bền bỉ. Chính vì vậy, thật uổng phí khi chúng ta tự giam hãm mình trong những bức tường mang tên tính cách.

Tôi là một kẻ khá thờ ơ và nhạt nhẽo với âm nhạc. Tôi thậm chí không phải là fan của bất kỳ dòng nhạc nào. Tôi hát karaoke toàn sai nhịp.

Điện thoại của tôi không có các bài hát. Lúc tập thể dục hay đi trên đường, tai nghe của tôi là các mẫu câu học ngoại ngữ. Vì vậy khi thấy tôi mua một cây ghita điện, bạn tôi cười ầm lên và nhận xét rằng âm nhạc không thuộc về bản ngã của tôi. Nguyên chất, gốc rễ tính cách và tâm hồn của tôi là cầm bút lên và viết.

Tôi đang bắt đầu tập đàn, từng tí một. Tôi muốn âm nhạc trở thành một phần mới trong bản ngã của mình. Các nơron sẽ phải rất vất vả để kết nối, nhưng có công mài sắt có ngày nên kim.

Nếu tôi bỏ cuộc, đó không phải vì âm nhạc và tôi không tương hợp, mà đơn giản vì tôi không đủ kiên nhẫn để đi nhiều thành đường…”.

Gỡ bỏ những quan niệm sai lầm của bản ngã

Điều này cũng phản ánh thực tế là tâm trí của chúng ta bị lấp đầy thông tin được lưu truyền qua nhiều thế hệ, với vô số quan niệm, hình ảnh - cả tưởng tượng lẫn phóng đại cùng với những ấn tượng chất chồng theo năm tháng. Vấn đề là chúng ta trở thành nô lệ cho kịch bản được lập sẵn này.

Việc quan sát, phân tích trạng thái tâm lý sẽ tiết lộ sự bất thường đang diễn ra trong tâm mỗi người. Chúng ta tưởng nỗi sợ hãi và lo lắng là chướng ngại ngăn cản mình hạnh phúc và khiến cho chúng ta luôn có cảm giác khó chịu và bất an.

Bản thân nỗi sợ hãi không phải là vấn đề mà thực tế đó là những biển báo giúp chúng ta trưởng thành trên đường đời, giúp làm điều mình thực sự mong muốn và trở thành con người mình hằng mong ước. Chỉ khi để sự lo lắng, bất an về tương lai chi phối sai sử thay vì sẵn sàng đối mặt với chúng, nỗi lo sợ mới trở thành rào cản chúng ta trên con đường hạnh phúc.

Tóm lại, dù bạn cho rằng những quan niệm sai lầm, những hoàn cảnh éo le đang tước đi hạnh phúc của mình, hãy nhớ rằng chúng ta luôn có một sự lựa chọn để đối trị với chúng. Chúng ta có cần để tâm trạng khó chịu từ cuộc họp sáng nay đeo bám cả ngày rồi lại tiếp tục mang nó về nhà? Chúng ta có nên luôn gánh mọi lỗi lầm và trách nhiệm trong khi chúng có thể được chia sẻ dễ dàng? Hay có nên lo lắng rằng nếu cho phép mình hạnh phúc bây giờ, chúng ta có thể sẽ bị tổn thương nhiều hơn khi một mai hạnh phúc rời bỏ mình?

Bản ngã luôn bám víu vào nỗi sợ hãi, còn tự tính tâm của bạn vốn dũng mãnh, không sợ hãi và tự do. Chúng ta cần bóc những lớp vỏ bọc của bản ngã, nhìn sâu vào trong tâm để nhận ra lòng can đảm và niềm tin luôn sẵn có nơi mình.

Nếu bạn rơi vào tình huống éo le và cảm thấy bất hạnh, hãy quán chiếu những cảm xúc phát khởi trong tâm và tự hỏi liệu bạn có thể nhìn nhận những cảm xúc ấy và tình huống đó từ nhiều góc độ thay vì mặc định rằng chúng chính là nguyên nhân làm bạn đau khổ.

(Mai An biên soạn)