Thi kệ cuộc đời Đức Phật
THI KỆ CUỘC ĐỜI ĐỨC PHẬT THÍCH CA
(Từ Đản sinh đến Thành đạo)
Cuộc đời Đức Phật Thích Ca
Đản sinh thành đạo nêu ra mấy lời
Mừng Đức Phật ra đời cứu khổ
Ngày hân hoan khắp chỗ khắp nơi
Chúng sinh ca tụng hết lời
Đón mừng Thái tử muôn nơi reo hò
Chim ríu rít líu lo ca hót
Trỗi nhạc trời thánh thoát biết bao
Sáng nay hớn hở làm sao
Muôn lòng như một đón chào Hoàng nhi
Trung Ấn Độ, Ca Tỳ La Vệ
Một Hoàng nam giáng thế độ sinh
Vốn giòng Hoàng tộc tinh anh
Xuất thân quyền quý nêu danh muôn đời
Lâm Tỳ Ni rạng ngời sáng tỏ
Đóa Ưu-đàm trước ngõ đón chào
Hoàng Hậu vừa mới bước vào
Hân hoan với vịn thai bào hiện ra
Bước bảy bước, liên hoa chớm đỡ
Tay chỉ trời miệng nở Phật ngôn
Chúng sinh “Duy ngã độc tôn”
Thiên thượng thiên hạ hùng hồn diệu âm.
Thập pháp giới thậm thâm ba cõi
Ai khéo tu, khéo hỏi dễ thành
Chính tà, vui khổ phân rành
Hữu duyên hữu phước hãy nhanh tu trì.
Kể từ đó đến khi chứng đạo
Biết bao điều phúc tạo cho Ngài
Học hành, kinh sử, thi tài
Thầy hay bạn tốt trong ngoài dạy khuyên
Bao năm tháng văn chuyên võ luyện
Đã đến kỳ tính chuyện lứa đôi
Da Du công chúa hoa khôi
Con vua Thiện Giác đến hồi kết duyên
Thi tuyển chọn lập miền gia thất
Sinh một con trông thật như Ngài
Nghĩa tình nghĩ tưởng khó phai
Nào ngờ một tối chia hai bến bờ
Từ kiếp trước đến giờ vẫn thế
Nguyện chung cùng hưng phế có nhau
Dẫu sinh trong cõi khổ đau
Một lòng mãi giữ giồi trau pháp lành
Tuy ở cõi đua tranh nhiều nỗi
Nhưng đời Ngài nhàn rỗi vui chơi
Đêm ngày chỉ ở những nơi
Cung vàng điện ngọc hưởng đời vinh hoa
Vua cho dựng các tòa dinh thự
Hợp những mùa Ngài ngự bên trong
Nóng hàn mưa lạnh thu đông
Mùa nào cũng hợp còn mong thêm gì
Nhưng Thái tử quyết đi thăm viếng
Xem dân sinh biểu hiện thế nào
Cổng thành bốn cửa đón chào
Nơi nào cũng thấy đồng bào tiếp nghinh
Mãi cứ tưởng dân tình hạnh phúc
Có ngờ đâu trong lúc đoàn đi
Hạ điền ngày lễ mấy khi
Thấy dân lam lũ bước đi không đành
Kẻ thế yếu tranh giành chạy trốn
Loài mạnh hơn tìm chốn tựa nương
Tương tàn, tương sát, tang thương
Mỗi loài, mỗi kiểu tìm đường thoát thân
Ra cửa Đông đến gần ông lão
Lưng đã còng lảo đảo bước đi
Mắt mờ tai điếc còn chi
Ngập ngừng từng bước bởi vì già nua
Đến cửa Nam trong mùa lễ hội
Người bệnh nằm trong tối khóc than
Thân đau rên xiết kêu van
Nằm trên bãi cỏ gian nan khôn cùng
Đến cửa Tây trong vùng nắng chói
Có một người lở lói chết lăn
Ruồi lằng chim chóc hung hăng
Giành nhau từng miếng thịt văng tứ bề
Đến cửa Bắc nhìn về phương ấy
Gặp Sa môn hướng đấy bước ra
Nghiêm trang hiện tướng xa xa
Thong dong tự tại như là Thánh nhân
Thái tử thấy đôi phần cảm mến
Thúc giục Ngài vội đến hỏi chào
Thưa rằng Thầy sống thế nào
Mà sao trông thấy thanh cao an nhàn
Thầy mới bảo trên đàng tu học
Không có gì đeo bọc buộc ràng
Tâm không dính mắc trần gian
Não phiền dứt bỏ chẳng màng lợi danh
Lời giải đáp đã thành chân lý
Khiến cho Ngài quyết chí xuất trần
Thưa trình vua đã bao lần
Mỗi lần vua bảo con cần nghĩ suy
Thái tử bèn đến quỳ xin chỉ
Trình bốn điều đã nghĩ từ lâu
Nếu cha giải rõ từng câu
Thỏa lòng con trẻ dám đâu hỏi đòi
Vua thương bảo nói coi cũng được
Miễn sao con chẳng vượt gia môn
Ăn ngon ngủ kỹ lớn khôn
Ngôi vua thừa kế tử tôn nối dòng
Bốn điều ấy cầu mong cha giải
Mãi trẻ trung không phải già đau
Sống hoài chẳng chết, bên nhau
Mọi người hết khổ trước sau sum vầy
Vua Tịnh Phạn biết đây là việc
Khó giải trình hơn thiệt phân minh
Ngài đành mượn kế hoãn binh
Nhưng lòng lo sợ con mình bỏ đi
Nhớ lại lời tiên tri thuở trước
Khiến lòng Ngài từng bước nát tan
Nhìn trời nhìn đất thở than
Con tôi Tất Đạt chẳng màng ngôi vua
Thấy cuộc đời hơn thua nhiều nỗi
Nên ngai vàng cũng chối khăng khăng
Dẫu rằng lắm cảnh cản ngăn
Nhưng lòng thệ nguyện càng tăng thêm nhiều
Đến đêm tối, cung triều vừa ngủ
Thái tử cùng tớ - chủ ra đi
Bước chân xa mãi đến khi
Trời vừa hừng sáng cách ly với đời
Mười chín tuổi vào nơi rừng núi
Ngồi một mình bên suối tọa thiền
Ngày đêm khổ hạnh liên miên
Nhịn ăn nhịn uống da liền dính xương
Mãi cứ phải tìm đường học đạo
Hơn sáu năm hạt gạo nuôi thân
Chỉ còn da bọc xương gân
Đến khi ngất xỉu ngả thân ngoài rừng
Su-gia-ta cúng dâng bát sữa
Tất Đạt Đa mới ngửa mặt lên
Tưởng rằng mình đã bỏ quên
Lời thề chứng đạo đáp đền ơn sâu
Khi tỉnh lại thoạt đầu Ngài nghĩ
Tắm gội cho tâm trí thảnh thơi
Rồi Ngài mới thấy cuộc đời
Giữ thân phương tiện làm nơi tu hành
Tâm đã quyết lòng thành đã định
Gốc Bồ-đề tọa tĩnh dần dần
Tập trung tâm trí định thần
Dứt trừ phiền não lòng trần sạch trong
Dù thịt nát cũng không đứng dậy
Đạo chưa thành ngồi đấy suốt đời
Nguyện lành tỏa rạng khắp nơi
Ma vương quỷ dữ đồng thời lo âu
Loài quỷ nhỏ ưu sầu chạy trốn
Quỷ lớn khôn khốn đốn muôn nơi
Vội vàng kêu thét vang trời
Mau mau tìm cách thỉnh mời phá khuyên
Giặc phiền não triền miên nhiều kiếp
Ở trong tâm liên tiếp hiện ra
Thâm sân nghiệp chướng sâu xa
Mạn nghi, ác kiến, Thiên ma ba tuần
Ngày bốn chín tâm thuần điều phục
Cả trong ngoài lòng dục chẳng còn
Như như bất động sắt son
Hốt nhiên đại ngộ vuông tròn tâm không
Túc Mệnh Minh thoát vòng sinh tử
Qua canh hai lành dữ rõ thông
Nhiều đời quá khứ mênh mông
Suốt trong Tam giới có không của mình
Thiên Nhãn Minh quá trình thấy biết
Đến nửa đêm quán triệt nguyên nhân
Tử sinh, sinh tử bao lần
Hình thành vũ trụ tham sân nhiều đời
Lậu Tận Minh biết nơi khổ diệt
Vào canh tư thấu triệt đến đi
Cội nguồn đau khổ ai bi
Luân hồi đoạn tật còn chi ưu phiền
Đến lúc này tâm thiền bất động
Đạo đã thành vang vọng muôn phương
Từ bi trí tuệ tỏa hương
Chân như hiển hiện dứt đường tử sinh
Ma ba cõi lòng thành kính nể
Đức Thế Tôn nhân thể chỉ bày
Phật ma, ma Phật xưa nay
Cũng đều do bởi tâm này sinh ra
Lời Phật dạy quả là thiện xảo
Độ chúng sinh dạy bảo Phật ngôn
Mâu Ni danh hiệu Thế Tôn
Thích Ca dòng dõi gia môn sáng ngời
Theo gương Phật mở khơi tâm trí
Nguyện một lòng nối chí tu hành
Truyền trao giáo điển tịnh thanh
Hoằng dương Chính pháp chí thành tiến tu
Tâm đã quyết công phu hạ thủ
Lòng dặn lòng tự nhủ lấy mình
Đã vào trong cõi tử sinh
Khó mà thoát khỏi thất tình sử sai
Học pháp Phật ly khai lục dục
Nương thuyền từ hun đúc tâm can
Dầu cho trong cõi trần gian
Khổ vui lắm nỗi lòng càng kính tin
Như cặp mắt để nhìn để thấy
Muôn sắc màu từ đấy mà ra
Trắng, vàng, xanh, đỏ, ... gần, xa
Theo tâm phân biệt hóa ra dữ hiền
Tu theo Phật an nhiên tự tại
Dẫu thế nào tâm mãi thảnh thơi
Tùy duyên tùy lúc tùy nơi
Thực hành lời Phật đời đời an vui.
Nam mô Bản Sư Thích Ca Mâu Ni Phật (3 lần)
THI KỆ CUỘC ĐỜI ĐỨC PHẬT
(Từ Thành đạo đến nhập Niết bàn)
Cuộc đời Đức Phật Thích Ca
Niết bàn Thành đạo viết ra mấy dòng
Tăng ni, Phật tử một lòng
Thành tâm trì tụng đạo phong sáng ngời
Theo truyền thống ba đời chư Phật
Thành đạo rồi nhập thất ba tuần
Chư thiên thỉnh chuyển Pháp luân
Chúng sinh mê muội thấm nhuần lời kinh
Mãi chịu khổ tắm mình trong cảnh
Kiếp luân hồi khó tránh sáu đường
Cầu xin Đức Phật xót thương
Độ cho muôn chúng về nương pháp mầu
Phật tiếp nhận lời cầu bái thỉnh
Bởi chúng sinh Phật tính sẵn dành
Hoa sen mọc ở bùn tanh
Nhưng gương vẫn tỏa hương lành khắp nơi
Ngài quyết định vào đời hóa độ
Điểm từng nơi từng chỗ quán duyên
Xem đâu cảm hóa trước tiên
Căn cơ thứ lớp hoằng truyền pháp âm
Bèn lần lượt quang lâm tế độ
Tùy thời cơ giác ngộ nhân thiên
Nhớ xưa hẹn với bạn hiền
Đến nơi Lộc Uyển lời thiền đổi trao
Năm người bạn không sao chấp nhận
Cứ tưởng rằng Phật vẫn thuở nào
Nhưng lòng thì thật nao nao
Tựa mùa xuân tới biết bao rộn ràng
Thấy Đức Phật trên đàn đi đến
Vẻ uy nghi quý mến hiện ra
Với lòng hoài niệm thiết tha
Nên ai cũng muốn từ xa đón chào
Phật thanh thản bước vào thăm hỏi
Các bạn hiền mừng nói đón mời
Chẳng hay trong lúc đổi dời
Tu hành lãnh hội có lời gì hay?
Phật nhân đó hiển bày đạo cả
Thời gian qua Ngài đã chứng thành
Pháp thân bất diệt bất sinh
Hoát nhiên đại ngộ tịnh thanh tâm mình
Kể từ ấy vô minh đoạn sạch
Ánh đạo vàng dứt mạch tử sinh
Đến đi trong cõi phân tranh
An nhiên tự tại viên thành quả tu
Năm người bạn công phu thuở trước
Đỉnh lễ Ngài thỉnh rước lên tòa
Thuyết Kinh giảng pháp khai hoa
Cho đời thanh thoát chan hòa nhân sinh
Tứ Diệu Đế bài Kinh Phật nói
Lần đầu tiên chiếu rọi tâm can
Những gì trước đã cưu mang
Nay đà bừng ngộ nhẹ nhàng thảnh thơi
A-la-hán là nơi chứng đạt
Kiều Trần Như cùng các bạn tu
Bạc Đề, Ác Bệ châu du
Ma Ha, Thập Lực công phu trọn thành
Nhóm Da Xá Ngài dành ba tháng
Năm lăm người nghe giảng Phật Kinh
Sáu mươi đệ tử hết mình
Dân cư đạo chúng tận tình hoằng dương
Rời Lộc Uyển lên đường độ thế
Gặp Phạm Sư cúng tế thần linh
Tôn thờ thần lửa quên mình
Phật liền thuyết giảng lời Kinh nhiệm màu
Ngài Ca Diếp hồi đầu theo Phật
Với môn đồ nghiêm mật tu hành
Thanh văn quả chứng đạt thành
Một lòng cùng Phật pháp lành truyền ban
Nhớ lời hẹn son vàng thuở trước
Ma Kiệt Đà rảo bước đến thăm
Vua Tần, xa vắng bao năm
Nay nghe Phật giảng tiếng tăm vang lừng
Bèn xây dựng chín từng bệ thất
Nơi Trúc Lâm thỉnh Phật cùng Tăng
Hóa duyên dạy đạo khuyên răn
Chúng sinh hướng thiện chướng ngăn chẳng còn
Vua Tịnh Phạn mỏi mòn trông đợi
Nghe tin con, chới với trong lòng
Chín lần sứ giả đón trông
Người đi, đi mãi chẳng mong quay về
Lòng vua đã não nề chán nản
Mãi nhớ thương khô cạn tim gan
Tâm hồn như thể vỡ tan
Nào ai có thể sớt san nỗi niềm
Bèn thiết triều bàn tìm kế sách
Hội quần thần hiến cách thỉnh mời
Ưu Đà Di đã tỏ lời
Xin đi thỉnh Phật về nơi Ca Tỳ
Phật nhận thấy cần đi thăm viếng
Gặp vua cha thân quyến một lần
Ca Tỳ La Vệ đến gần
Muôn dân đón rước quần thần cung nghinh
Trọn tuần lễ trong tình gia tộc
Biết bao người đến học với Ngài
Xuất gia nối bước hiền tài
Nan Đà, A Nậu..... chung vai tu hành
La Hầu La chí thành theo Phật
Bảy tuổi đầu đã cất bước đi
Xuất gia học đạo hành trì
Tinh cần kỷ luật Sa di đứng đầu
Đến Xá Vệ nơi đâu cũng đón
Kiều Tất La ngợp choáng bóng người
Ba Tư Nặc thật vui tươi
Đại thần Tu Đạt mừng cười đón đưa
Thỉnh Phật ngự say sưa hầu chuyện
Xây Kỳ Viên cung hiến cho Ngài
Lót vàng mua đất dựng đài
Giảng Kinh nghe pháp trong ngoài thiết tha
Được tin báo vua cha đau nặng
Phật vội liền đi thẳng về thăm
Thấy con, Tịnh Phạn đăm đăm
Nhìn xem lần cuối giường nằm gọi tên
Trên giường bênh ngồi bên Phật thuyết
Lẽ vô thường sinh diệt có không
Đến ngày thân hoại mạng vong
Nếu không tu tập khó mong thoát nàn
Vua Tịnh Phạn nhẹ nhàng tâm trí
Lòng an nhiên hoan hỷ rõ thông
Tâm hồn thư thái thong dong
Tín thành niệm Phật thấy dòng tử sinh
Kiều Đàm Di hoàn thành tang chế
Cùng Da Du nguyện thệ xuất gia
Vượt vòng nữ giới can qua
Phát tâm theo Phật vào nhà Như Lai
Cứ như thế ai – ai cũng thấy
Đệ tử Ngài ai nấy tinh cần
Tăng ni tứ chúng trọn phần
Truyền trao giáo pháp sáng ngần thế gian
Xá Lợi Phất trên đàng tìm đạo
Cùng Mục Liên kiến tạo lời thề
Theo Ngài Mã Thắng hướng về
Nghe lời Phật thuyết bến mê xa rời
Xá Lợi Phất sáng ngời trí tuệ
Mục Kiền Liên nhất thế thần thông
Hai Ngài được Phật tấn phong
Đệ nhất đệ nhị trong dòng Phật môn
Dùng lời nói ôn tồn hòa nhã
Tùy căn cơ hỷ xả độ tha
Dẫu quyến thuộc hay phương xa
Phật luôn hoan hỷ độ qua bến bờ
Gặp cô gái giả vờ độn bụng
Vu oan Ngài trước chúng đạo tràng
Đến đi ăn mặc hở hang
Nghe lời ngoại đạo lập đàn hành hung
Chàng Vô Não lại tung đòn bẩy
Quyết giết Ngài để lấy ngón tay
Đề Bà em họ xưa nay
Âm mưu lăn đá voi say hại Ngài
Dầu Vô Não hay ai đi nữa
Chẳng khác gì đem sữa đổ vào
Bồi thêm uy lực biết bao
Giúp cho Đức Phật càng cao pháp mầu
Từ chống đối quay đầu quy phục
Bầy voi say cùng lúc ăn năn
Đề Bà, Vô Não hung hăng
Phật đều thọ ký siêu thăng một đời
Vua Xà Thế nghe lời hóa độ
Về đường ngay tránh chỗ ác tà
Còn như đối với Nan Đà
Tâm nhiều luyến ái xuất gia chưa đành
Phật bèn dụng tâm thành hóa hiện
Đưa Nan Đà phương tiện xuống lên
Cõi trời thanh thoát kề bên
Còn nơi Địa ngục khóc rên khổ sầu
Với A Nan kêu cầu, mắc nạn
Ma Đăng Già, Phật giảng Lăng Nghiêm
Gạn tâm dứt sạch nỗi niềm
Chớ nên giong ruổi nhiễm tiêm cảnh đời
Nói sao hết bao lời Phật dạy
Tùy căn duyên hết thảy độ sinh
Như Thầy thuốc chữa bệnh lành
Phương tiện giáo hóa thoát sinh liên đài
Tính bình đẳng ai ai cũng biết
Khi đạo thành Ngài quyết thực hành
Cùng bao lời dạy lưu danh
Người xưa chép lại trở thành Phật ngôn
Trong dòng máu không môn giai cấp
Dầu ở đâu chẳng thấp chẳng cao
Sống đời dẫu có làm sao
Nước mắt vẫn mặn khác nào biển sâu
Như Phật tính ở đâu cũng vậy
Dẫu giác mê tính ấy chẳng lay
Như như bất động xưa nay
Bản năng thành Phật nào thay đổi gì
Trên bước đường ra đi giáo hóa
Độ một người vốn gã gánh phân
Ưu Ba Ly luôn tinh cần
Hành trì giới luật có phần trội hơn
Ba Tư Nặc giận hờn chán nản
Bạch Thế Tôn thâu hạng người này
Bần hàn sống với kẻ hay
Vàng thau lẫn lộn biết ngày nào phân
Phật dạy bảo chẳng cần giai cấp
Biết phát tâm dẫu thấp cùng cao
Xuất gia tu chứng làm sao
Ở bùn sen mọc vẫn ngào ngạt hương
Không giai cấp trên đường tu học
Dù sinh ra dáng vóc thế nào
Việc làm người ấy ra sao
Cũng không phân biệt thấp cao sở cầu
Ngài hoan hỷ ngồi xâu kim chỉ
Giúp kẻ mù mở trí khai tâm
Độ người quyền quý mê lầm
Với tâm bình đẳng còn tầm đâu xa
Lòng hóa độ vị tha đã tỏ
Kinh Niết bàn ghi rõ bao lời
Tán dương Đức Phật ba đời
Lòng không phân biệt đâu nơi giàu nghèo
Dù có phải lên đèo xuống biển
Hay đến đâu tâm thiện vẫn dành
Thuần Đà dâng cúng tâm thành
Tần Bà hộ Phật lưu danh muôn đời
Chia giáo điển năm thời thuyết pháp
Kinh Hoa Nghiêm giải đáp tính chân
Cao siêu thật chất Thánh nhân
Nhiệm mầu rốt ráo khó phân khó bàn
Dù thấp bé hay hàng vương giả
Vào cửa thiền thật giả phân minh
Đức Thích Ca – chỉ một mình
Khổ công tu chứng độ sinh thoát nàn
Dùng thí dụ giải bàn chân lý
Kinh A Hàm giảng chỉ rõ ràng
Tam thừa Tứ quả khinh an
Phát tâm tu học dự hàng Thanh văn
Kinh Phương Đẳng dạy răn phương pháp
Độ chúng sinh báo đáp thâm ân
Giác gia giáo hóa bao lần
Giác hạnh viên mãn Pháp thân diệu vời
Kinh Bát Nhã nghìn lời trùng điệp
Phật chỉ bày trong kiếp tử sinh
Chân không diệu hữu phân rành
Thật tướng vô tướng tác thành thuyết minh
Cứ như thế tiến trình hóa độ
Thời thứ năm đến chỗ tận cùng
Pháp Hoa tông chỉ nên dùng
Niết bàn Phật giảng cũng chung ý này
“Phật tri kiến” lâu nay “khai thị”
Chúng sinh nào đủ trí đủ duyên
Tương lai thành Phật lưu truyền
Thừa hành pháp sự ý thiền ẩn trao
Sự giáo hóa làm sao kể xiết
Bốn chín năm mải miết độ đời
Chúng sinh thọ pháp muôn nơi
Ta bà khắp cõi nhớ lời Phật khuyên
Tám mươi tuổi nhân duyên tròn chẵn
Phật tỏ lời báo nhắn ngày đi
Vô thường biến đổi đến khi
Niết bàn tịch diệt còn chi ưu phiền
Nghe tin Phật an nhiên thị tịch
Rừng Ta La tĩnh mịch tiễn đưa
Xứ Câu Ly trời chuyển mưa
Tiếng Kinh vang dội dần thưa, thưa dần
Kinh Di Giáo bao lần chỉ dạy
Phú chúc lời tận đáy lòng Ngài
Dặn dò tứ chúng chớ sai
Nhớ lời Phật thuyết chung vai hoằng truyền
Khi giáo hóa “tùy duyên bất biến”
Sống ở đời hành thiện tu thân
Thắp lên đuốc tuệ sáng ngần
Soi đường bước tới tinh cần độ sinh
Sự giải thoát tinh anh đã rõ
Do tâm mình nào có ở đâu
Nhắc đi nhắc lại từng câu
Tâm tâm niệm niệm Pháp mầu tiến tu
Đệ tử Phật công phu hạ thủ
Dứt não phiền ấp ủ trong lòng
Tử sinh lão bệnh có không
“Thường lạc ngã tịnh” thoát vòng khổ đau
Lời Phật dạy đượm màu giải thoát
Tùy căn cơ tỏa ngát hương lành
Nhân duyên liễu ngộ chậm nhanh
Phát tâm tu học đạo thành chẳng sai
Lược sử Phật như bài Kinh tụng
Gương sáng ngời tứ chúng cần nương
Một đời hoằng hóa vì thương
Chúng sinh đau khổ trăm đường đọa sa
Là Phật tử chúng ta nên biết
Lắng lòng nghe tha thiết Chân Kinh
Suốt đời học hỏi giải trình
Ngộ lời Phật dạy, đạo tình thẩm sâu
Cần truyền bá đâu đâu cũng hiểu
Nghe lời Kinh giảm thiểu não phiền
Đoạn lìa sầu khổ triền miên
Theo lời Phật dạy thoát miền trầm luân
Nguyện trì tụng thấm nhuần lời dạy
Đem thân tâm hết thảy chí thành
Nghĩ suy lời Phật thực hành
Dựng xây nếp sống an lành từ đây.
Nam mô Bản Sư Thích Ca Mâu Ni Phật (3 lần)
(Trích Nghi tụng Lược sử cuộc đời Đức Phật Thích Ca)
- 499
Viết bình luận