Nếu không trì giới, con đường thực hành sẽ gặp vô vàn chướng ngại

Kim Cương thừa luôn được coi là truyền thừa bí mật bởi việc thực hành đòi hỏi căn cơ và trình độ nhất định. Thông thường, khi thực hành Kim Cương thừa, chúng ta được xem như đã có những hiểu biết và nền tảng căn bản về Tiểu thừa và Đại thừa. Kim Cương thừa cũng được biết đến như pháp môn Phật giáo tiến đến giác ngộ nhanh nhất và cũng uy lực và bí mật nhất. Chính vì vậy Mật thừa được chư Phật, Bồ tát, Bản tôn Kim cương Hộ pháp và chư Bách thần bảo hộ một cách rất cẩn thận. Việc trì giữ Giới luật hay Tam muội da (Samaya) trong cộng đồng Phật Pháp Kim Cương thừa là việc vô cùng quan trọng bởi nếu hành giả phạm giới Tam muội da thì việc đó sẽ làm tổn thọ của Thượng sư, tổn thọ bản thân hành giả trong kiếp này và kiếp sau, đồng thời cũng khiến mọi giới Tam muội da của toàn thể Tăng đoàn bị ảnh hưởng và hành giả phải trải nghiệm nhiều kiếp khổ đau nơi Địa ngục.

Trong Mật điển cũng có dạy khi bạn thực hành Kim Cương thừa mà không trì giới rõ ràng nguy hiểm, vì bạn đã sử dụng Mật pháp một cách sai lệch, để tăng trưởng tham sân si và bản ngã. Đây là lí do tại sao giới nguyện Tam muội da là rất cần thiết để giúp chúng ta tịnh hóa thân tâm và đem lại lợi ích cho mọi người. Theo nghĩa này, có thể nói, vị thế của hành giả Kim Cương thừa cũng giống như con rắn trong ống tre, chỉ có thể đi lên hoặc đi xuống. Đi lên tức là trì giữ giới nguyện Tam muội da, chúng ta sẽ đạt được giải thoát giác ngộ, còn đi xuống có nghĩa là phá bể giới nguyện Tam muội da, chúng ta sẽ bị đọa xuống tầng thấp nhất của địa ngục A Tỳ.

Cốt yếu Giới nguyện Kim Cương thừa

Có nhiều giới Tam muội da khác nhau và các giới đó được chia thành các thứ lớp thông thường và vi tế. Cả hai loại Tam muội da đều cần phải được trì giữ một cách cẩn thận. Nhìn chung, chúng ta có thể trì giữ Tam muội da thông thường (tương đương các Tam muội da riêng) một cách dễ dàng hơn, ví dụ như hành giả cần tôn kính lẫn nhau, duy trì sự chân thành, phát triển lòng bi với mọi người.... Giới Tam muội da vi tế thì khó giữ hơn nhiều và nếu trì giữ được giới này, bạn cũng sẽ trì giữ được mọi Tam muội da thông thường khác. Tam muội da vi tế có thể bị phạm khi ta nhìn một thác nước hay dòng sông mà cho rằng nước đó thực sự tồn tại như ta nhìn thấy. Việc giữ giới Tam muội da vi tế là rất khó thực hiện bởi chúng ta còn khuynh hướng nghiệp mạnh mẽ, nhìn thấy nước cho rằng nước tồn tại thực sự.

Theo quan điểm tuyệt đối của Kim Cương thừa thì cách nhìn nhận đó là hoàn toàn sai trái vì chúng ta đã khởi niệm nhị nguyên chấp cảnh là thật nên đã chấp ngã, chấp có năng - sở trong đó. Dĩ nhiên, chúng ta có thể nhìn thấy nước, nhưng chúng ta không được nghĩ rằng đang nhìn thấy nước thực sự. Chúng ta cần có trí tuệ để biết rằng “nước” mà chúng ta nhìn thấy không tồn tại như thế ở cấp độ hiểu biết tuyệt đối. Ở mức độ tu tập nhất định, hành giả Kim Cương thừa phải tỉnh thức trong mọi hành động cuộc sống. Dù là ăn uống, nói chuyện với người khác hay tiếp xúc với đồ vật gì…. hành giả phải luôn an trụ trong sự tỉnh giác và nỗ lực trì giữ giới Tam muội da vi tế.

Nếu không trì giữ Tam muội da vi tế, hành giả sẽ rất khó thực hành các Tam muội da thông thường, Với tâm chấp trước phân biệt ta - người qua những suy nghĩ theo kiểu như: “Người đó là đạo hữu, đáng lẽ ta phải kính trọng. Nhưng làm sao có thể kính trọng được khi ta có học vấn còn người đó thì không?” Thế là, hành giả hướng vọng tưởng nhị nguyên về đối tượng so sánh và kết luận: “Mình không thể tôn kính người này”. Vọng tưởng này chính là ám chướng khiến bạn không thể trì giữ Tam muội da được nữa. Vì vậy, chúng ta nên tu tập giữ các giới Tam muội da vi tế và tập nhìn vào tự tính của vạn pháp.

Như vậy, chúng ta thấy rằng mỗi Tantra khác nhau sẽ có hệ thống giới luật khác nhau nhưng về bản chất nếu duy trì được trí tuệ thanh tịnh, mọi giới luật Kim Cương thừa sẽ tự động được trì giữ. Đối với hành giả thực hành Kim Cương thừa, toàn bộ vũ trụ, gồm cả Ngũ uẩn, đều được chuyển hoá thành Mandala trí tuệ của Ngũ bộ Phật. Do đó việc phá vỡ thệ nguyện Tam muội da sẽ xuất hiện một khi hành giả đánh mất sự thực hành này và bám chấp vào quan niệm thông thường “ta - người”, hay “cái này và cái kia”. Như thế, thay vì nhìn nhận vạn vật theo cách thức thông thường, chúng ta nhận thức mọi hiện tượng là sắc thân Phật, mọi âm thanh là chân ngôn, mọi ý nghĩ, tư tưởng thô tế là tâm giác ngộ của Phật. Bất cứ sắc tướng nào xuất hiện trước mặt bạn đều thanh tịnh, nhận thức thanh tịnh, tâm tích cực, luôn tôn kính và lòng từ bi. Đây là ba Giới nguyện Căn bản và rốt ráo nhất của Kim Cương thừa. Khi tâm thức hành giả thực sự đạt tới mức độ này, sẽ chẳng có cơ hội nào cho những sai lầm diễn ra. Bất kỳ sai lầm hay sự phá vỡ thệ nguyện đều là kết quả của sự thiếu khuyết ba Tam muội da căn bản đó.

Tóm lại, sự tuân thủ hàng trăm hàng ngàn giới luật Mật thừa đều bao gồm trong nhận thức thân, khẩu, ý của bạn chính là thân, khẩu, ý Kim cương của Bản tôn hay Thượng sư. Nếu tinh nghiêm trì giữ ba Tam muội da căn bản này, bạn sẽ thực hành Kim Cương thừa một cách tấn tốc và đúng đắn.

(Trích ấn phẩm: “Bardo - Bí mật nghệ thuật sinh tử”

Nhà xuất bản Tôn giáo, 2012)