27. Phowa – Pháp tu thù thắng giúp giải thoát ngay trong 1 đời

Phowa là một pháp tu thù thắng nhằm chuyển di tâm thức của người chết tức thời vãng sinh về cõi Tịnh độ của chư Phật, trong đó, phổ biến nhất là cõi Tịnh độ của Đức Phật A Di Đà. Điểm căn bản trong pháp tu Phowa là bạn cần chuyển di tâm thức của mình hợp nhất với trí tuệ toàn giác của Đức Phật A Di Đà, cũng có nghĩa là chuyển hóa tâm thức nhiễm ô thành trí tuệ giác ngộ.

Theo Nguyên thủy Phật giáo, để thành Phật giác ngộ phải trải qua ba đại A tăng kỳ kiếp, theo Đại thừa mất Một đại kiếp, còn theo Kim Cương thừa, có những phương tiện thiện xảo giúp những hành giả có đủ căn cơ có thể chứng đạt giác ngộ hoàn toàn chỉ trong một đời, một vài năm hay thậm chí một ngày. Đặc biệt trong đó, pháp tu Phowa – chuyển di tâm thức được biết đến như một phương tiện giải thoát tức thì, là pháp tu cốt yếu của các hành giả Kim cương thừa. Những hành giả với tâm chí thành thanh tịnh và mạnh mẽ có thể thành tựu pháp đạt giải thoát trong vòng vài ngày, và trong trường hợp những hành giả thượng thừa, chỉ trong khoảng thời gian một hay hai ngày. Các hành giả biết tinh tấn trì giữ thực hành pháp này cũng có thể tự hộ niệm giải thoát khi cái chết xảy đến. Hơn thế nữa, đây là phương tiện thù thắng để hành giả có thể giúp đỡ và hộ niệm giải thoát những người đang trong tiến trình chết.

Thời điểm thích hợp nhất để chuyển di tâm thức

Khi một người có dấu hiệu kề cận cái chết thì nên nỗ lực chuẩn bị việc thực hành pháp Chuyển di tâm thức Phowa. Thời điểm thích hợp nhất để thực hành pháp Phowa cho người khác là lúc hơi thở bên ngoài vừa chấm dứt nhưng hơi thở bên trong vẫn còn.

Người chết sẽ vô cùng may mắn nếu có được sự hiện diện của một bậc Kim cương Thượng sư giác ngộ để thực hiện chuyển di tâm thức cho họ vào lúc này, bởi điều đó chắc chắn sẽ dẫn dắt thần thức người chết đến sự giải thoát. Nếu không, việc thỉnh mời được một hành giả thuần thục pháp Phowa để thực hiện chuyển di tâm thức cho người chết ngay tại chỗ cũng rất lợi ích. Sau khi hoàn thành chuyển di tâm thức, có thể dùng tay trái giật nhẹ tóc trên đỉnh đầu người chết để kích thích huyệt Bách hội và dùng một chút cát gia trì Mandala bôi lên huyệt Bách hội người đó. Dù người chết không tu tập pháp chuyển di tâm thức Phowa hay bất kỳ pháp tu nào khác, song, đôi khi do huyệt này được kích thích, tâm thức sẽ di chuyển tới đó và đây là cánh cửa giúp người chết thoát khỏi luân hồi, vãng sinh về Tịnh độ.

Đức Phật A Di Đà

Sự nỗ lực thực hành Phowa liên tục phối hợp cùng động tác kích thích và tụng đọc những khai thị về chuyển di tâm thức nhiều lần, trên cơ sở những tâm nguyện tốt lành, động cơ thanh tịnh và ân đức gia trì của chân lý vũ trụ bất khả phân với Căn bản Thượng sư, sẽ có thể mang đến cơ hội giải thoát cho người chết.

Điều kiện thực hành pháp chuyển di tâm thức Phowa

Trong trường hợp không thể thỉnh mời bậc Thượng sư, bạn cần hết sức lưu ý về điều kiện cần thiết để được phép thực hành Pháp Phowa cho người khác. Đó là người hộ niệm cần nhận được quán đỉnh và những chỉ dẫn từ bậc Thượng sư thành tựu chứng ngộ, đã thực hành thành tựu pháp tu Phowa. Bên cạnh đó, tâm từ bi cũng là điều kiện tất yếu để thực hành pháp này. Bạn có thể không cần phải là một hành giả thành tựu chứng ngộ nhưng vẫn có thể thực hành pháp Phowa để giúp đỡ người đang lâm chung, nếu bạn biết chọn đúng thời điểm và thực hành đúng pháp. Đặc biệt năng lực hộ niệm sẽ càng mạnh mẽ hơn nếu có nhiều người cùng nhau thực hành pháp tu Phowa.

Ảnh minh hoạ Kinh mạch trung ương và giọt tâm thức thoát ra từ huyệt bách hội

Ngược lại, sẽ rất khó có thể lợi ích cho người chết nhờ pháp tu Phowa sau khi hơi thở bên trong đã dứt. Đức Liên Hoa Sinh từng khai thị rằng nếu chưa phải hành giả thành tựu thì việc hộ niệm cho người chết sau khi hơi thở bên trong đã đoạn là điều cực kỳ khó khăn, chỉ một bậc Thượng sư chứng ngộ mới có thể làm được điều này.

Một lời khuyên hữu ích dành cho người chết. Đó là vào thời điểm cái chết đến gần, nếu bản thân người chết không thể thực hành Phowa vì những điều kiện và khả năng nhất định mà pháp tu đòi hỏi, một cách đơn giản hơn, bạn có thể khuyên người chết đưa mắt nhìn ngược lên phía trên và đặc biệt hướng sự tập trung lên đỉnh đầu. Làm như vậy sẽ giúp bậc Thượng sư hay những huynh đệ Kim Cương thực hiện pháp Phowa một cách thuận lợi.

Huyệt Bách hội

Trên thực tế, vào thời điểm cái chết đến gần, thần thức của người chết thường trở nên hết sức nặng nề, trầm chìm. Vì vậy những nỗ lực đơn giản như ngước mắt nhìn lên cũng sẽ giúp thần thức trở nên nhẹ nhàng hơn, và việc hộ niệm chuyển di thần thức dễ thành công hơn. Người hộ niệm nên nhắc nhở người hấp hối về chi tiết nhỏ nhưng quan trọng này. Việc đặt nhẹ tay trái hoặc giật nhẹ tóc nơi huyệt bách hội trên đỉnh đầu cũng không nằm ngoài mục đích ấy. Trong sự thực hành hàng ngày, bạn cũng có thể tập luyện để làm quen với việc đưa sự tập trung lên đỉnh đầu.

Những việc nên tránh

Những việc nên tránh trong giai đoạn này chủ yếu liên quan tới sự nhầm lẫn của thế gian về thời điểm chết. Bạn cần hiểu biết với chính kiến rằng một khi tiến trình chết bên trong chưa hoàn tất, thần thức chưa thoát khỏi xác thân vật lý thì “người chết” vẫn chưa hoàn toàn chết. Lúc này, “thức” của người chết có thể vẫn còn trong thân thể mà chúng ta không thể nhận ra do không có trải nghiệm thực hành. Người đang trong tiến trình chết phải luôn được theo dõi trong vòng ít nhất một ngày rưỡi cho đến tốt nhất là ba ngày. Nghĩa là, trong khoảng thời gian này, bạn cần để cho người đó yên tĩnh, không bị quấy rầy động niệm. Các xúc chạm, xâm hại vào thân thể người chết (trừ huyệt Bách hội) sẽ tạo thành nghịch duyên có thể dẫn tới sự đọa lạc và hủy hoại toàn bộ những nỗ lực cùng công phu tu tập của người chết trong kiếp sống vừa qua. Lẽ dĩ nhiên nghiệp nhân là yếu tố nền tảng căn bản nhưng đồng thời ngoại duyên cũng góp phần chi phối nhất định. Bởi thế, cần hết sức lưu ý không gây bất cứ ảnh hưởng tiêu cực nào tới người đang ở trong tiến trình chết cho đến khi cái chết được thực sự hoàn tất. Một số lưu ý cụ thể sau:

- Nếu người chết là một hành giả thì có thể lúc này người đó đang an trụ trong trạng thái thiền định vững chắc và chúng ta tuyệt đối tránh làm phiền, nếu người chết là người thường thì lúc này thần thức vẫn chưa rời khỏi xác thân, tiến trình tan rã chưa chấm dứt nên không được làm phiền tử thi.

- Không than khóc kêu gào, không tấu nhạc kèn trống ầm ĩ, ai oán.

- Tuyệt đối tránh không quấy rầy động niệm và xúc chạm tới thân thể người chết như thay tất, cởi quần áo, di chuyển người chết.

- Không được lập tức đưa người chết vào phòng lạnh. Theo y học hiện đại, các bác sĩ thường yêu cầu làm những việc này vì cho rằng khi tim ngừng đập và hơi thở chấm dứt tức là người đó chắc chắn đã chết, cần mang đi hoặc không được phép để lại trong phòng bệnh vì những lý do y khoa, vệ sinh môi trường.

- Không mổ xẻ khám nghiệm tử thi, phẫu thuật hiến nội tạng và hay làm những điều tương tự.

- Không được nhanh chóng đưa đi hỏa thiêu hoặc chôn cất người vừa chết.

Dưới góc độ tâm linh, tất cả những việc này đều cần tuyệt đối kiêng tránh. Tuy nhiên, xã hội hiện đại với luật lệ cộng đồng thường không cho phép để tử thi lâu, nên người chết thường bị đem đi trước khi hơi thở bên trong chấm dứt. Những việc làm này hiển nhiên khiến thần thức chịu đau đớn và rồi khởi tâm sân hận. Việc đưa vào nhà lạnh hoặc chôn cất quá sớm chẳng khác gì đem chôn sống, thiêu sống người chết hay đẩy họ vào địa ngục hàn băng. Đó là những việc làm vô cùng tàn nhẫn chỉ vì vô minh thiếu hiểu biết!

Cần phải hiểu biết rằng khi hơi thở bên ngoài đã dừng nhưng tiến trình chết bên trong chưa kết thúc, thần thức chưa rời khỏi xác thân vật lý thì một người vẫn chưa được coi là chết hoàn toàn. Thông thường, khi một người chết hẳn sẽ có hiện tượng cửu khiếu chảy nước.

Tham khảo thêm

Giới thiệu về Phowa - Pháp chuyển di tâm thức