Thực hành bí mật là thực hành Guru Yoga đích thực (phần 4)

Như vậy, trưởng dưỡng Tâm chí thành với bậc Thượng sư, thực hành Tam mật Tương ưng là nền tảng của Guru Yoga và cũng là nền tảng của sự giác ngộ không chỉ trong cuộc đời mà còn trong phút giây sinh tử của cái chết. Thực hành Guru Yoga có thể tịnh hóa được Bardo cái chết bởi khi thần thức không thể giác tỉnh hoặc nhớ được pháp tu Bản tôn thì vẫn có thể nương sợi dây liên kết mạnh mẽ với bậc Thượng sư giác ngộ đón nhận sự trợ giúp gia trì hộ niệm của Ngài. Khi trình bày về tầm quan trọng của Thượng sư, đặc biệt là trong giai đoạn Bardo cái chết, tôi thường nhận được các thắc mắc về việc liệu rằng bậc Thượng sư có thể nghe thấy chúng ta cầu nguyện đến Ngài và ra tay cứu giúp chúng ta trong giai đoạn Bardo cái chết hay không. Để luận giải điều này cần nhiều thời gian, tuy nhiên tôi có thể trả lời ngay một cách rất đơn giản là nó phụ thuộc rất nhiều vào sự kết nối, vào mối liên hệ của chúng ta đối với bậc Thượng sư. Vì những lý do nhất định, điều cốt yếu trong sự thực hành Kim Cương thừa là hành giả phải xây dựng một mối quan hệ vô cùng mật thiết, vô cùng khăng khít đối với bậc Kim cương Thượng sư của mình. Các bạn có thể tìm đọc vô số tiểu sử về các bậc Thượng sư bắt đầu từ Đức Phật Kim Cương Tổng Trì, Đức Tilopa, Naropa, Marpa, Milarepa cho tới các bậc Thượng sư của chúng ta ngày nay để thấy được tầm quan trọng của mối Pháp duyên Thượng sư - đệ tử. Điều này được thể hiện một cách vô cùng logic và thực tế trong đời sống của các Ngài. Nếu xây dựng được mối quan hệ hoàn hảo đối với bậc Thượng sư bằng tâm chí thành, bạn có thể dễ dàng đón nhận sự gia trì và trợ giúp của Thượng sư ở mọi nơi mọi lúc. Khi đó, không cần thiết bạn phải thỉnh cầu Thượng sư ban gia trì hay hộ niệm mà một cách nhậm vận tự nhiên, bạn sẽ luôn luôn thụ nhận được nguồn ân phúc gia trì từ Ngài, kể cả khi đang trải qua giai đoạn thân trung ấm.

Nhưng nếu như bạn không xây dựng được mối liên hệ bằng tâm chí thành đối với Thượng sư ngay từ lúc còn sống, khi trải qua giai đoạn trung gian then chốt - Bardo của sự chết, dù bạn có thỉnh cầu Thượng sư gia trì, che chở cho mình, tôi cho rằng Thượng sư cũng sẽ không giúp được nhiều bởi vì bạn đã không trưởng dưỡng được mối Pháp duyên sâu dày với Ngài. Dĩ nhiên là mọi điều đều phụ thuộc vào động cơ, cho nên sự gia trì của Thượng sư sẽ đem lại những kết quả nhất định nhờ vào Bồ đề tâm rộng lớn của Ngài thương xót hết thảy hữu tình. Vì thế sự gia trì của Thượng sư luôn luôn hiện diện, tuy nhiên, nếu người đệ tử không có tâm chí thành thì sẽ chỉ mang lại những kết quả hạn chế nhất định. Chẳng hạn như, Ngài không thể giúp bạn chứng ngộ giải thoát ngay tức thì, bởi lẽ Thượng sư chỉ đóng một nửa vai trò trong sự thành tựu giác ngộ của bạn, một nửa còn lại hoàn toàn tuỳ thuộc vào tâm chí thành của bạn đối với Ngài.

Ngài Marpa - Thượng sư của Ngài Milarepa

Vì không trưởng dưỡng tâm chí thành, không xây dựng mối liên hệ sâu sắc với bậc Thượng sư, chúng ta có thể thấy rằng, đối với hầu hết chúng sinh phàm phu, tiến trình chết thật vô cùng gian nan, không có nhiều hy vọng có thể đạt được giác ngộ, giải thoát. Nhưng không chỉ cái chết mà toàn bộ đời sống cũng như vậy, chúng ta có biết bao vấn đề, biết bao khó khăn trở ngại trong cuộc sống, các vấn đề về sức khỏe, công việc, gia đình, các mối quan hệ đối nhân xử thế,... tất cả đều trở thành vấn đề trong vô số những vấn đề của chúng ta. Kể cả khi chúng ta có cảm giác được ai đó giúp đỡ, nhưng rốt cuộc, ở phía cuối con đường, khi đối mặt với tất cả mọi vấn đề của cuộc sống, chúng ta vẫn đơn thương độc mã, chúng ta vẫn nhận thấy rõ ràng rằng chỉ có mình mới có thể giúp đỡ và quyết định mọi vấn đề của bản thân, không ai khác làm được điều này. Đối với bản thân mình, chúng ta đã không thể đắp bồi, trưởng dưỡng mối liên hệ tâm linh sâu sắc để từ đó đạt được hạnh phúc và sự quân bình nơi tự thân, vì thế nên chúng ta càng cảm thấy cô đơn, lạc lõng. Cảm giác này luôn ngự trị trong mỗi chúng ta, bởi lẽ chúng ta thực sự bơ vơ, thực sự đơn độc.

Để giải quyết vấn đề ấy một cách căn bản, chúng ta cần thực hành tâm linh, nói cách khác, chúng ta cần xây dựng nhịp cầu kết nối với tâm linh. Đây cũng chính là đề tài về Quy y: bằng cách nào có thể thực hành Quy y chính nơi tự thân, Quy y Pháp thân, Quy y sự giác ngộ hoàn hảo hay Phật tính nguyên thuỷ không bợn chút nhiễm ô nơi chính mình. Chúng ta phải hiểu một cách sâu sắc rằng Quy y chính là quay về nương tựa nơi chính mình, nơi bản tâm chân thật của chúng ta, đó chính là tâm không thêu dệt tạo tác, không phân biệt nhiễm ô, không đối đãi năng sở, là chân tâm Phật tính nguyên thủy vốn tiềm ẩn nơi mỗi người. Chúng ta cần phải thấu triệt điều quan trọng này.

Như vậy, để trả lời câu hỏi liệu bậc Căn bản Thượng sư có thể cứu giúp hay hộ trì cho chúng ta, có nghe thấy khi chúng ta cầu nguyện đến Ngài, và liệu có thể đến cứu giúp, độ thoát cho chúng ta trong giai đoạn thân trung ấm? Câu trả lời vô cùng giản dị. Nếu trong bạn trưởng dưỡng được mối Pháp duyên sâu xa với bậc Thượng sư của mình, đương nhiên, Ngài có thể dễ dàng gia trì, hộ niệm cho bạn. Nhưng ngược lại, nếu bạn không có tâm chí thành, không trưởng dưỡng được mối liên hệ tâm linh sâu sắc tới Ngài, thì sẽ rất khó để có thể nhận được sự cứu độ từ Ngài trong giai đoạn này.

Đức Pháp Vương Gyalwang Drukpa và đệ tử của mình

Lẽ dĩ nhiên, không chỉ đức Thượng sư mà chư Phật, chư Bồ tát trong khắp ba cõi mười phương vốn luôn luôn hiện hữu mọi nơi mọi lúc sẽ nhiếp thọ, gia trì cho bạn, nhưng liệu bạn tiếp nhận được ân đức gia trì ấy ở mức độ nào là điều khó có thể xác quyết vì nó hoàn toàn phụ thuộc ở nơi chính bạn. Nói một cách sâu xa hơn, mối liên hệ giữa bạn và bậc Căn bản Thượng sư cũng chính là mối liên hệ tâm linh bên trong và bí mật của chính bạn. Nếu bạn coi bậc Thượng sư chỉ như một người bạn, hay nếu bạn coi Thượng sư chỉ như một người thầy, điều này hoàn toàn khác xa với mối liên hệ Thượng sư - đệ tử chân chính. Đương nhiên, Thượng sư có thể là người thầy của bạn. Nhưng hãy thử nghĩ xem, có bao nhiêu người thầy trên thế giới này, có hàng triệu, hàng triệu thầy giáo giỏi trên thế gian, nếu bạn chỉ coi bậc Thượng sư của mình là một trong vô số những người thầy đó, đối với bạn, Ngài sẽ chẳng khác gì so với các bậc thầy thế gian. Dĩ nhiên điều đó không có gì là sai trái, nếu xét theo quan niệm thông thường, nhưng nó sẽ chẳng mang lại ý nghĩa hay lợi ích gì cho việc trưởng dưỡng tâm linh của bạn, và điều đó chẳng phù hợp chút nào với con đường siêu việt sinh tử, giác ngộ giải thoát mà chúng ta đang bàn luận.  

Tương tự như vậy, nếu bạn chỉ coi bậc Căn bản Thượng sư như một người bạn, xét về mặt thế gian, điều này chẳng có gì sai trái, Thượng sư đúng là bậc thiện hữu tri thức rất tuyệt vời. Nhưng điều này cũng không có giá trị đối với con đường giải thoát, giác ngộ của bạn. Vượt lên trên tất cả những quan niệm thông thường này, bạn phải coi bậc Thượng sư bên ngoài là bất khả phân với bậc Thầy tâm linh tiềm ẩn bên trong chính bạn, đó chính là bản giác tự tâm, là chân tâm thường trụ. Như vậy, khi chúng ta nói rằng cần phải trưởng dưỡng mối quan hệ mật thiết với bậc Thượng sư, điều này đồng nghĩa với tu tập để trưởng dưỡng tâm linh, xây dựng nhịp cầu kết nối với tâm linh bên trong mỗi chúng ta, giữ cho tâm không bị ngăn che, ám chướng bởi những xúc tình vọng động của đời sống thế gian. Mối liên hệ giữa Thượng sư bên ngoài, bên trong và bí mật luôn luôn song hành. Bạn cần xây dựng được mối liên hệ đúng pháp đối với bậc Thượng sư, với tín tâm chân thành sâu sắc. Tôi không cho rằng mối liên hệ đó nên tốt hay xấu, chỉ cần đơn giản là phù hợp và đúng Pháp, giống như mối Pháp duyên giữa Ngài Milarepa và Đức Marpa. Tôi không nghĩ đó là mối quan hệ tốt đẹp màu hồng theo quan kiến thế gian thông thường mà được xây dựng trên nền tảng của vô vàn nỗ lực và cam khổ phi thường. Và đó quả thực là mối liên hệ đúng Pháp, là mối liên hệ chân chính giữa Thượng sư và đệ tử được xây dựng trên nền tảng tín tâm chí thành mãnh liệt của Ngài Milarepa hướng về Đức Marpa - bậc Kim cương Thượng sư của Ngài.

Bởi vậy, có được mối liên hệ chân chính đúng Pháp đối với bậc Thượng sư bên ngoài sẽ giúp bạn trưởng dưỡng mối liên hệ tâm linh mật thiết với bản tâm. Ngược lại, nếu có thể trưởng dưỡng được sự kết nối tâm linh với bản tâm thì bạn cũng sẽ trưởng dưỡng được mối liên hệ đúng Pháp với đức Thượng sư bên ngoài trong hình tướng loài người. Tương tự như thế, nếu bạn không trưởng dưỡng được mối liên hệ chân chính đúng Pháp với Thượng sư bên ngoài thì bạn cũng sẽ không thể trở về với tự tính tâm của mình. Hai mối liên hệ này luôn luôn tồn tại song hành và hỗ tương, đắp bồi cho nhau. Toàn bộ giáo lý giải thoát trong Bardo được xây dựng trên nền tảng căn bản của những mối liên hệ đó.