1. Thiền quán về Thân người khó được

1. Thiền quán về Thân người khó được:

Nay ta thoát khỏi vương tám nạn,

Được thân người toàn vẹn, phúc thay.

Nếu không nắm lấy cơ may,

Dịp nào còn được như vầy nữa sao?

Một trong những căn bệnh khó chữa của con người là không biết trân trọng những gì mình đang có. Những thứ không phải bỏ công sức, tiền bạc để sở hữu thường không được chúng ta coi trọng. Đối với thân thể này cũng vậy, chúng ta thường cho rằng việc có mặt trên cõi đời và sở hữu một cơ thể lành lặn là điều đương nhiên, chẳng có gì phải bàn cãi. Nếu không nhận ra thân người là quý giá, chúng ta sẽ không biết trân trọng và sẽ không chịu nỗ lực tinh tấn trong đời sống cũng như trong sự thực hành tâm linh. Bởi vậy, “biết trân trọng” là yếu tố cần phát triển trước tiên, biết trân trọng những gì mình đang có giúp chúng ta luôn thấy an vui tự tại và có thể sử dụng thân người một cách có ý nghĩa nhất. 

Theo quan kiến Phật giáo, có được “thân người” là vô cùng quý giá và hoàn hảo, bởi vì được sinh ra làm người giúp chúng ta thoát khỏi tám nạn lớn và có được mười điều may mắn vô cùng hy hữu sau:

Thoát khỏi tám nạn lớn gồm:

Khi thực hành pháp quán này, chúng ta có thể dành thời gian mỗi ngày ngồi tĩnh lặng và suy ngẫm, phân tích như sau: 

Thoát cảnh Địa ngục

Thật may mắn vì bạn không bị sinh trong Địa ngục. Đó là nơi khổ não chồng chất, dù là địa ngục nóng hay lạnh, chúng sinh ở đó phải chịu đau đớn suốt đêm ngày, không có được một giây phút bình an, không được biết đến Tam Bảo Phật, Pháp, Tăng. Cho dù có nghe đến giáo pháp, họ cũng không thể tư duy thực hành.

Thoát cảnh Ngã quỷ

Cõi Ngã quỷ lại bị chi phối bởi đói khát dày vò. Chúng sinh nơi đó không thể nghe được giáo pháp do ác nghiệp ngăn che. Một số loài quỷ có thể nghe được giáo pháp nhưng lại không đủ trí tuệ và sự an bình nội tâm để thực hành. 

Thoát cảnh Súc sinh

Hãy thiền định suy ngẫm về loài Súc sinh đắm chìm trong si mê, ngu muội. Loài vật luôn trong cuộc chiến bảo toàn mạng sống, không biết lúc nào sẽ bị chết đói hay ăn thịt. Dù một con vật có thể nghe một bài Pháp, nó vẫn không đủ khả năng hiểu và thực hành, do đó không thể đạt được giải thoát. Phúc duyên may mắn thay bạn đã không phải sinh vào những cảnh khổ như thế mà lại được làm người với đầy đủ khả năng thực hành Phật Pháp.

Thoát cảnh sinh lên cõi Trời Trường thọ

Chúng sinh khi sinh lên cõi Trời Trường thọ sẽ an trụ vô số đại kiếp trong trạng thái định, không tạo thêm ác nghiệp song cũng không thể đoạn trừ phiền não. Khi Đức Phật ra đời thuyết Pháp họ cũng không biết tìm đến để nghe, không tích lũy thêm được thành tựu tâm linh nào cho đến khi kiếp sống đó kết thúc. Khi hết phúc báo, vô số ác nghiệp được tích tụ từ vô thủy kiếp sẽ khơi dậy và khiến họ đoạ lạc. Được sinh lên cõi Trời còn được gọi là “tai nạn kiếp thứ ba”, nghĩa là kiếp này chúng ta làm phúc, kiếp sau lên trời nhưng kiếp sau nữa chắc chắn sẽ đoạ lạc. Đây chính là nạn sinh vào cõi Trời Trường thọ để ta thấy được sự may mắn khi được tái sinh trong thân người.

Thoát khỏi cảnh sáu căn khiếm thiếu

Nếu bị khiếm thị, bạn sẽ không thể nhìn thấy bậc Thầy, chư Phật, Bồ tát, bạn không thể quán tưởng, đọc tụng hay nghiên cứu Kinh điển. Nếu bị khiếm thính, bạn sẽ không thể nghe giáo pháp giải thoát, những lời khẩu truyền quán đỉnh từ bậc Kim cương Thượng sư. Tương tự, nếu bị câm ngọng hay tay chân thiếu khuyết thì sự thực hành của bạn cũng sẽ bị hạn chế rất nhiều.

Thoát khỏi cảnh sinh ra nơi biên địa

“Biên địa” chỉ nơi không có Phật pháp. Nếu sinh ra ở một nơi không có Phật pháp, dù có được thân người hoàn hảo thì cũng sẽ thành uổng phí, bởi bạn không biết đường hướng để tu hành. Đời sống của bạn sẽ đắm chìm trong những mối ràng buộc và bận tâm thế tục không thể giải thoát.   

Thoát khỏi cảnh sinh vào thời không có Phật

Kinh điển dạy rằng, quãng thời gian kể từ khi một Đức Phật nhập Niết bàn đến khi một Đức Phật khác đản sinh là rất lâu. Giáo pháp của Đức Phật Thích Ca trải qua 500 năm Chính Pháp, tiếp đến là 1.000 năm Tượng Pháp và sau đó là 10.000 năm Mạt Pháp. Kết thúc thời Mạt Pháp, tất cả xá lợi của Đức Phật từ khắp nơi trên thế giới sẽ quy tụ về Bồ đề Đạo tràng và thị hiện lại hình ảnh Đức Phật Thích Ca một lần nữa trước khi tan biến hoàn toàn. Sau đó, Phật pháp sẽ hoàn toàn biến mất trên thế gian và con người bị chìm đắm trong vô minh u tối trong quãng thời gian dài đến khi Đức Phật Di Lặc đản sinh. Đó quả là một khoảng thời gian dường như vô tận mà chúng sinh không được thấy ánh sáng Phật pháp, không được nghe đến Tam Bảo dù chỉ một lần. Được sinh làm người vào thời gian này cũng không có chút lợi lạc nào .

Thoát khỏi cảnh không có tín căn.

Không có tín căn hay niềm tin vào Phật pháp là một bất hạnh rất lớn. Những người không có niềm tin Phật pháp, phủ nhận lý nhân quả sẽ chỉ lãng phí kiếp người của mình để tạo tác vô số nghiệp trôi lăn trong luân hồi.

Trên đây gọi là tám nạn lớn mà bất cứ chúng sinh nào cũng có nhiều khả năng gặp phải trong luân hồi. Hãy nhận thức rằng việc thoát khỏi đồng thời tám nạn này là điều kỳ diệu hy hữu mà bạn cần biết bao thiện nghiệp phúc báo chín muồi mới có được.

Có được Mười điều may mắn là: 

Được sinh làm người: Thân người quý giá và khó được

Thân người quý giá bởi vì cõi Người không quá khổ đau như ba cõi thấp (Địa ngục, Ngã quỷ, Súc sinh), cũng không quá sung sướng đến nỗi chìm đắm và không nhận thức được sự cần thiết thực hành Phật pháp như cõi Trời. Cõi Người là nơi khổ đau và hạnh phúc xen lẫn một cách vừa phải, đủ để làm động lực cho chúng ta tinh tiến thực hành Phật pháp.

Thân người đầy đủ sáu căn, hay đầy đủ chức năng thân tâm

Như đã phân tích ở phần trên, dù chỉ khiếm khuyết một trong sáu căn, bạn sẽ gặp rất nhiều trở ngại trong đời sống cũng như trong sự thực hành Phật pháp. Chúng ta có thể thấy mình vô cùng may mắn vì được sáu căn đầy đủ, cơ thể khỏe mạnh, và được tự chủ đối với thân thể của mình.

Có tín tâm với Phật pháp

Hãy suy nghĩ trong xã hội hiện đại ngày nay, có bao nhiêu người dành thời gian cho sự thực hành tâm linh, trưởng dưỡng niềm tin nơi Phật pháp? Bao nhiêu người chỉ chạy theo cuộc sống vật chất tiện nghi, hưởng thụ? Bao nhiêu người mê tín, lạc lối theo tà thuyết hay đến chùa để cầu tài cầu lộc nhằm mưu lợi thế gian? 

Bởi vậy, chúng ta thật may mắn vì có tín tâm với giáo pháp. Điều này hoàn toàn không phải ngẫu nhiên mà do những thiện căn, những hạt giống chính pháp thiện lành đã được chúng ta gieo trồng và vun bồi trong các kiếp quá khứ.

Không phạm tội Ngũ nghịch

Tội Ngũ nghịch là năm trọng tội bao gồm giết cha, giết mẹ, giết A la hán, làm thân Phật chảy máu và phá hủy sự hòa hợp của Tăng đoàn. Những tội này gây ra ác nghiệp quá lớn dẫn đến quả báo chắc chắn tái sinh vào ba cõi dưới (Địa ngục, Ngã quỷ, Súc sinh). Những người phạm tội ngũ nghịch không thể chứng đạt giác ngộ trong một đời. Ác nghiệp họ tạo ra quá lớn khiến sự thực hành gặp nhiều trở ngại và có thể chịu quả báo xấu ác ngay lập tức. Hãy nhận ra sự may mắn của mình vì đã không phạm một trong năm trọng tội này.

Sinh ra được hạnh ngộ Phật Pháp 

Ở đây để chỉ sự may mắn được sinh ra nơi trung tâm của Phật pháp, có thắng duyên hạnh ngộ giáo pháp, hạnh ngộ Minh sư, được trợ duyên sách tấn bởi thiện hữu tri thức và một môi trường thực hành đúng đắn. 

Sinh vào thời có Phật

Như đã đề cập ở trên, sinh vào thời có Phật là một phúc duyên hy hữu không thể nghĩ bàn. Bởi vậy, được sinh vào thời này, khi Phật pháp được lưu truyền, chúng sinh biết đến Tam Bảo, có cơ hội hạnh ngộ Minh sư, bạn cần tự cảm thấy vô cùng may mắn và tri ân vì có đủ phúc duyên và điều kiện thực hành giáo pháp chân chính. 

Sinh thời Chính Pháp được lưu truyền kết tập

Kinh điển ghi lại, Ngài Xá Lợi Phất từng bạch Phật hỏi rằng thời Phật nào Chính pháp trụ lâu? Đức Phật trả lời: “Thời Phật Tỳ Bà Thi, Thức Khí, Câu Lưu Tôn, Ca Diếp. Bởi vì các Ngài rộng nói Kinh pháp, sau lại có người kết tập, như tràng hoa có chỉ xâu lại, dù gió thổi cũng không phân tán. Còn thời Phật Câu Na Hàm Mâu Ni và Tỳ Diệp La, Pháp chẳng trụ lâu. Phật và các Thanh văn diệt độ rồi, người sau không có Kinh pháp thu nhiếp”. Như vậy, tuy chúng ta ra đời sau khi Đức Phật Thích Ca nhập Niết bàn đã trên hai ngàn năm những vẫn được hạnh ngộ Chính pháp, nhờ công phu lưu truyền kết tập của nhiều đời Tổ sư, đây quả là một điều may mắn hiếm có.

Sinh thời Phật pháp phát triển

Hiện nay đang là thời Phật pháp phát triển: tự do tín ngưỡng của nhân dân được tôn trọng, chúng ta có thể tự do lựa chọn con đường tâm linh cũng như phương pháp thực hành phù hợp với mỗi người. Hãy suy nghĩ về các thời Pháp nạn ở Việt Nam cũng như trên thế giới để thấy rõ điều này. 

Được hạnh ngộ Minh sư 

Trên thế giới có bao nhiêu người có phúc duyên được biết đến Phật? Trong đó có bao nhiêu người có duyên lành được biết đến Pháp? Bao nhiêu người biết Pháp lại được hạnh ngộ Minh sư? Hãy suy ngẫm để thấy rằng dù hội tụ đầy đủ các điều kiện khác nhưng nếu bạn không được kết nối với một bậc Minh sư, một Thượng sư giác ngộ thì con đường tâm linh của bạn vẫn sẽ mờ mịt, rất nhiều khó khăn thử thách rình rập khiến bạn đi sai đường.   

 Được sự ủng hộ đầy đủ các điều kiện vật chất để tu tập

Ngày nay chúng ta không thiếu thốn các điều kiện vật chất, hầu hết mọi thứ đều đầy đủ. Chẳng hạn: Kinh sách được phổ biến, mạng internet cũng như các những phương tiện truyền thông khác giúp chúng ta dễ dàng tiếp cận với giáo pháp, dễ dàng kết nối với các Bậc Thầy. Môi trường thực hành như các tự viện, đạo tràng, trung tâm tâm linh cũng phát triển, tiện lợi hơn để trợ duyên cho chúng ta. Hãy tri ân những điều kiện thuận lợi đã tạo nên thắng duyên cho sự thực hành, do đó chúng ta không được bỏ lỡ cơ hội.