13. Cảnh giới thân trung ấm tùy tâm hiện bày theo trình độ tu tập của mỗi người

Nếu bạn có thể chứng đạt viên mãn thông qua thực hành ngay trong đời này - tức là Bardo đời sống đã được tận dụng tối đa - thì bạn không cần phải trải qua những trạng thái Bardo khác nữa như là Bardo cận tử, Bardo chết và tái sinh… Chính vì thế, Bardo đời sống là Bardo vô cùng căn bản và tinh túy nhất mà bạn cần phải thực hành.

Bardo đời sống sống là quan trọng và thực tiễn nhất cho sự thực hành

Như  tôi đã giới thiệu với các bạn ở các phần trước, có nhiều loại Bardo khác nhau, chẳng hạn như Bardo đời sống, Bardo cận tử, Bardo Pháp tính và Bardo giữa chết và tái sinh. Như vậy, có rất nhiều loại Bardo chúng ta có thể đề cập đến, nhưng Bardo của cuộc sống hiện tại là quan trọng và thực tiễn nhất đối với chúng ta. Chúng ta có quyền lựa chọn bất cứ điều gì mình muốn, vì vậy, xét về khía cạnh thực tiễn, đây là Bardo vô cùng cốt yếu mà chúng ta cần hết sức cẩn trọng, lưu tâm, và phải hết sức nỗ lực công phu thực hành.   

 Những bài giảng pháp về Bardo chủ yếu là để hướng dẫn thực hành Bardo chứ không phải chỉ dừng lại ở việc đưa ra những khái niệm. Để hình thành và thực sự chứng ngộ được thực tính của mỗi trạng thái Bardo không hề đơn giản và việc đi vào thực hành là thực sự quan trọng. Muốn làm được như vậy, trước tiên, trong cuộc sống thường nhật chúng ta cần phải thực hành và hiểu rõ về trạng thái trung gian của cuộc sống hay còn gọi là Bardo đời sống. Và để đạt được những thực chứng về Bardo đời sống, chúng ta phải trải nghiệm quá trình tịnh hóa, tích lũy công đức, thụ nhận sự gia trì từ chân lý vũ trụ. Trong Phật giáo và đặc biệt là Kim Cương thừa có rất nhiều pháp môn thù thắng để siêu việt Bardo. Đó cũng là những gì tôi đang thực hành và cố gắng giải thích để các bạn hiểu được.

Cảnh giới Bardo tùy tâm hiện bày theo trình độ tu tập của mỗi cá nhân

Chủ đề chính mà chúng ta luận bàn là sự giác ngộ trong đời sống của mỗi cá nhân. Cuộc sống cần phải được hiểu biết một cách thấu đáo, tường tận. Ngay lúc này, dù sống trong xã hội rất tiện nghi, tiến bộ và hiện đại nhưng hầu hết chúng ta lại không hề được giảng giải và thu nhận được thông tin một cách rõ ràng, xác thực về bản chất của cuộc sống. Nhìn ở góc độ nhân quả, trong đời sống hàng ngày, chúng ta cũng không nhận ra bản thân mình, ta không hiểu được mình là ai, đang ở đâu và điều gì đang thực sự xảy ra. Nói theo cách khác, chúng ta bị vô minh khiến cho mê mờ. Vì lý do này, chúng ta muốn thông qua việc thụ nhận những giáo pháp giải thoát để đạt được giác ngộ, để có thể nhận chân bản lai diện mục của chính mình.

Như Đức Milarepa từng khai thị rằng, đối với các bậc Yogi, không tồn tại cái chết. Ngài dạy rằng, ở trong vòng tương đối, chúng ta cho rằng tồn tại cái chết, nhưng đối với các bậc Yogi, chính nhờ trí tuệ thực chứng của các ngài khiến sự sống vận hành xuyên suốt thời gian, không có sinh ra cũng không có chết đi, chỉ có sự chuyển tiếp từ nơi này đến nơi khác, chỉ là một hành trình miên viễn chảy trôi không ngừng, đôi khi, người ta gọi đó là sự tương tục thường hằng. Đó là trí tuệ giác ngộ tự tính kim cương. Kim cương biểu trưng cho những thực thể, sự vật hiện tượng bất hoại, không thể phá hủy, vô cùng mạnh mẽ và kiên cố. Bởi vậy, sau một quá trình thực hành trưởng dưỡng tâm linh bằng thiền quán và đại định chứng ngộ chân như, hành giả có thể đạt được cấp độ chứng đạt giác ngộ, không thể bị phá hủy mà trường tồn vĩnh viễn như kim cương. Khi đã thành tựu đại giác ngộ như vậy nghĩa là đã đạt đến quả vị Kim cương. Con đường dẫn đến sự thành tựu này được gọi là “Kim Cương thừa”, hay “con đường Kim cương”.

Khi thành tựu cấp độ này, chúng ta sẽ không còn sống trong vô minh mê lầm phân biệt nhị nguyên giữa sự sống và cái chết, vinh và nhục, với những thịnh suy thăng trầm nữa. Quan kiến nhị nguyên ấy nhìn nhận và trải nghiệm rất nhiều điều giả tạo, không thật, đó không phải là thực tướng, chân lý. Chân lý hay thực tại tuyệt đối đang tạm thời bị che chướng, ngăn ngại. Bởi vậy, xét theo chân lý tương đối, hiện thời chúng ta đang bị kẹt trong thế giới như huyễn, không thật. Để có thể giác ngộ được chân lý tuyệt đối, chúng ta cần thực tập thiền định và làm quen dần với ý niệm rằng, chẳng hạn như, tất cả mọi sự vật hiện tượng trong cuộc sống này đều là một, là bất nhị trong bản chất tính không, trong Trung Đạo, trong Đại Thủ Ấn, trong Đại Toàn Thiện… chúng ta phải làm quen với cách hiểu, cách nhìn như vậy. Chúng ta còn đang ở rất xa với sự giác ngộ, mặc dù từ vô thủy, chúng ta vốn đã sẵn có phẩm tính giác ngộ. Về bản chất chúng ta là Phật, nhưng chúng ta lại chưa nhận ra điều này. Để có thể thực chứng được, chúng ta phải nỗ lực và rèn luyện rất nhiều.

Chuyển hóa xúc tình phiền não tham sân si

Thật đáng buồn nếu bạn không có được sự thực chứng trải nghiệm cuộc sống bằng sự tu tập tâm linh. Bạn cần thực hành tâm linh thường xuyên, liên tục để cho mỗi giây phút trong đời sống của bạn đều được vận khởi trong sự thực hành tâm linh. Đó là lý do tại sao chúng ta không muốn bị cuộc đời này chi phối mà không tỉnh thức được những gì đang diễn ra xung quanh ta trong đời sống thường nhật. Khi không có sự tỉnh thức về thế giới quanh mình mà ai đó lại tự cho rằng mình có thể đạt được tự do và muốn làm gì tùy thích thì quả thật sai lầm. Cái tùy thích ấy chính là bản ngã chi phối dẫn dắt chúng ta. Khi bản ngã lên tiếng về một ham muốn thì chúng ta liền tuân theo và tự nhủ rằng đó chính là mong muốn của tự thân. Chúng ta lầm tưởng giữa tiếng nói ra lệnh của bản ngã chỉ đạo chúng ta với những mong nguyện thực thụ của mình. Mỗi chúng ta không chỉ cần hiểu được điều này mà còn cần phải thực chứng trí tuệ sâu xa.

Bản ngã đã đánh lừa chúng ta và buông lên tấm rèm vô minh che phủ tâm chúng ta. Trước hết, bản ngã chính là nguyên nhân căn bản nhất khiến ta điên đảo. Bản ngã sẽ rất khôn ngoan trong việc che đậy và trình diễn hóa hiện mọi việc để khiến tâm chúng ta đảo điên. Như tôi đã đề cập, mọi phản ứng tức thì chính là vô minh. Tại sao vậy? Đó là vì không có vô minh thì chúng ta rất ổn. Nhưng khi bản ngã xuất hiện và trình chiếu màn vô minh khiến chúng bị chi phối, trở nên mê mờ, mất phương hướng; tiếp đến, tham ái xuất hiện, theo sau đó là những xúc tình tiêu cực, như sân hận, tuyệt vọng, hiện khởi. Cứ như thế bản ngã luôn thắng thế và chúng ta luôn phải đầu hàng trước bản ngã. Bởi vậy, chúng ta cần phải hết sức cẩn trọng với vô minh. Trí tuệ, hiểu biết và sự tỉnh thức sẽ là vũ khí nhậy bén giúp chúng ta loại trừ dần và đoạn trừ hoàn toàn vô minh.

Như vậy mục đích chính của đời sống là nhận ra được những màn lừa lọc của bản ngã. Những ảo ảnh và thế giới của sự lừa phỉnh cần phải được kiểm soát chặt chẽ vô cùng.

Các bậc Thầy thành tựu tất cả các Bardo nhờ thực hành Bardo đời sống

Tất cả các Đại thành tựu giả và những bậc đại giác ngộ như Đức Thượng sư Liên Hoa Sinh, các Ngài Tilopa, Naropa, Marpa và Đại dịch giả Varocana đều đã thực hành và thực chứng Bardo đời sống. Nhờ thế, các Bậc giác ngộ đã siêu vượt qua được luân hồi sinh tử và không phải trải qua tất cả những Bardo còn lại như Bardo cận tử, Bardo chết và tái sinh. Các ngài đã giác ngộ tự tính chân như nơi chính mình. Có điều, trước khi đạt được trí tuệ đại giác ngộ ấy, các Ngài cũng đã phải trải qua vô vàn khó khăn thử thách. Qua tiểu sử của các Ngài, các bạn cũng có thể tìm hiểu và học hỏi được rất nhiều điều từ những khó khăn và gian khổ mà các Ngài đã trải qua trong quá trình tịnh hóa trước khi đạt tới trí tuệ giác ngộ. Bởi vậy, chính chúng ta cũng rất cần thực hành tịnh hóa. Trước hết, tôi cho rằng chúng ta cũng nên thực hành thiền quán bởi vì chỉ nghe pháp không thôi thì chưa đủ. Nhưng nếu chúng ta cũng chỉ tập trung vào riêng thực hành thì cũng không nên vì bạn rất dễ bị thiên lệch. Đối với các hành giả chân chính, việc thực hiện đồng thời Văn - Tư - Tu là vô cùng quan trọng.   

Kính mời Quý vị đón xem các bài về Bardo mộng trong các kỳ tới.