Bài thiền quán giảm nguy cơ sang chấn tâm lý trong thời kỳ đại dịch

Không chỉ những biến cố như chiến tranh hay thiên tai thảm khốc mới gây sang chấn tâm lý. Dịch bệnh, mà cụ thể là đại dịch toàn cầu COVID-19, cũng thế. Nỗi sợ lây nhiễm và lo lắng lỡ như người thân mắc bệnh là liều thuốc độc cho sức khỏe tâm thần của nhiều người. 1/5 nhân loại đang phải chịu một trong các biện pháp cách ly, bị phong tỏa, giãn cách xã hội và hậu quả của nguồn thu nhập giảm sút do thất nghiệp. Tại nhiều quốc gia đã ghi nhận tình trạng sang chấn tâm lý gia tăng và nặng nề nhất là các trường hợp tự sát.

Tháng 7 vừa qua, Tổng giám đốc Tổ chức y tế thế giới cảnh báo: “19 tháng sau khi đại dịch xuất hiện và 7 tháng sau khi loại vaccine đầu tiên được chính thức phê duyệt, chúng ta hiện ở giai đoạn đầu của một làn sóng dịch mới, thúc đẩy nhiều ca mắc và ca tử vong vì Covid-19”. Hiện nhiều quốc gia trên thế giới vẫn chưa kiểm soát được dịch bệnh và kế hoạch tiêm chủng bị đình trệ. Hậu quả là các hệ thống y tế công cộng vốn đã bị “trọng thương”, đồng thời các chính phủ buộc phải ban bố tình trạng cách ly xã hội, tiếp tục gây ảnh hưởng nặng nề đến tình hình kinh tế - xã hội toàn thế giới. Những tác động kép nhiều mặt sẽ khiến nhiều người bị suy giảm sức khoẻ tâm thần nếu không có các biện pháp phòng ngừa kịp thời. 

Các nghiên cứu gần đây của Harvard cho thấy người thực hành thiền dài hạn đã tăng lượng chất xám trong vùng thùy đảo, vùng cảm giác và vỏ não thính giác và giác quan. ⁣⁣⁣Thậm chí, chỉ cần dành vài phút mỗi ngày là bạn cũng có thể khôi phục lại sự bình yên bên trong tâm và khiến tinh thần trở nên tích cực hơn. ⁣Bởi vậy, thay vì vùi mình vào các trò chơi hay mua sắm trực tuyến, hãy dành một khoảng thời gian mỗi ngày thực hành thiền quán để cân bằng lại tâm mình, để có được sự an lạc thân tâm, trải lòng yêu thương và nguồn năng lượng tích cực tới gia đình và những người xung quanh.

Đại Bảo Tháp Mandala Tây Thiên xin giới thiệu với các bạn một số bài thực hành thiền đơn giản mà hiệu quả giúp bạn lấy lại cân bằng thân tâm và sự sáng suốt để vượt qua đại dịch.

Thiền quán về cảm xúc

Bạn hãy thiền quán về những thăng trầm trong cuộc sống, đặc biệt về những khó khăn trong thời điểm này. Điểm quan trọng là bạn không nên dồn nén cảm xúc, hãy để chúng hiển lộ để bạn có thể chiêm nghiệm và rút ra bài học. Điều này thường không dễ dàng như ta tưởng. Bị bủa vây bởi các lớp vỏ của bản ngã và sự hiểu lầm vô minh, chúng ta rất dễ bị mắc bẫy rồi tự lừa dối bản thân. Hãy cởi mở với những góc khuất của chính mình và soi rọi chúng từ những góc nhìn khác nhau.

Hãy quán chiếu rằng dù bạn cảm thấy sợ hãi bệnh dịch, lo lắng bản thân và gia đình mình có thể mắc bệnh, đừng vội cho rằng như vậy là ngớ ngẩn hay yếu đuối. Ngẫm xem cảm xúc đó đến từ đâu, có gì ẩn chứa đằng sau nó, rồi bạn sẽ biết cách nhìn nhận vấn đề với nhãn quan tích cực hơn.

Xả bỏ bám chấp

Ai trong chúng ta cũng có cảm giác bất an khi cuộc sống bị đảo lộn, chúng ta phải ở nhà, không được ra ngoài, không được quay lại cuộc sống bình thường. Nhiều người có ý nghĩ “Nếu … thì đã không có bệnh dịch như thế này” với tâm lý chối bỏ thực tại, tiếc nuối quá khứ và lo lắng cho tương lai.

Bạn hãy quán chiếu về chân lý vô thường. Thế giới quanh ta không ngừng đổi thay biến dịch. Vạn pháp đều vô thường, chẳng có gì vĩnh viễn. Cuộc sống “bình thường” trước đây của chúng ta thực ra vẫn luôn vận động trong vô thường. Ta không nên bám chấp vào nó.

Bạn hãy quán chiếu về bản chất cuộc sống con người tất có sinh, già, bệnh và chết. Trong quá khứ đã từng xảy ra nhiều cơn bệnh dịch, và các nhà khoa học đã nói trong tương lai cũng sẽ có nhiều dịch bệnh. Do đó, hãy chấp nhận thực tại này.

Tất cả rồi sẽ qua, ngay cả đại dịch này cũng vậy.

Thiền quán về trân trọng tri ân, từ bi và cảm hứng

Bạn hãy chiêm nghiệm rằng tuy cuộc sống bị gián đoạn, mình lại có nhiều thời gian cho bản thân, với gia đình, đó là cơ hội để thực hành yêu thương và sẻ chia.

Hãy suy ngẫm về những y bác sĩ, tình nguyện viên đang ngày đêm nỗ lực chữa trị các bệnh nhân ở tiền tuyến, không quản ngại rủi ro lây nhiễm bệnh. Ngay các những sinh viên y khoa, bác sĩ nghỉ hưu cũng sẵn lòng tham gia. Những người đang mang gạo, thực phẩm tới cứu trợ người trong hoàn cảnh khó khăn. Đó là những tấm gương từ bi, dũng cảm và truyền cảm hứng mạnh mẽ.

Cuối cùng, bạn hãy nghĩ tới những điều tích cực mình có thể làm, ví dụ như trải lòng yêu thương tới gia đình, đóng góp cho các hoạt động từ thiện cưu mang, thực hành từ bi tới muôn loài.

Thông thường, chúng ta hay bị mắc kẹt trong những lo âu của bản thân mà quên mất những gì đang diễn ra xung quanh. Bằng việc quán sát cuộc sống quanh mình, chúng ta sẽ thấy mình may mắn biết bao khi vẫn có một mái ấm và người thân bên cạnh. Bạn sẽ cảm nhận được niềm an lạc sâu sắc với trí tuệ hiểu biết về bản thân, về thế giới bên ngoài, tìm thấy nguồn cảm hứng, niềm xúc động từ những con người và sự việc mà trước đây mình chưa hề để ý.

Hồi hướng công đức

Mỗi khi kết thúc thời thiền quán, chúng ta hãy hồi hướng công đức cầu nguyện cho thế giới được bình an và nhanh vượt qua được kiếp nạn này, cầu nguyện cho các bệnh nhân mau chóng bình phục. Với sự chân thành, tâm bạn sẽ sáng rõ, an lạc, bạn sẽ có thêm động lực để thực hiện những hành động cụ thể vì lợi ích của bản thân và cộng đồng.